شاید شما نیز شنیده باشید که قدما معتقد بودند که جهان از چهار عنصر آب، خاک، آتش و هوا تشکیل یافته است. امروزه با کشف ده‌ها عنصر دیگر می‌گویند که اعتقادات پدران‌مان چندان صحتی نداشته است و باید به آنها بصورت مزاح نگریست. اما حقیقت همان چیزی است که اجدادمان آن را یافته بودند و بشر امروز با تمام علم و تکنولوژی‌اش هنوز نتوانسته است به این حقیقت برسد. در عالم وجود تمامی ذرات از کوچک‌ترین آنها تا بزرگ ترین آنها از کنار هم قرار گیری چهار ذره اصلی تشکیل می‌گردند. مثلاً یک سال را چهار فصل تابستان، بهار، پائیز و زمستان تشکیل داده است. یا یک اتم مرکب از چهار ذره عمده الکترون، پروتون، نوترون و فوتون می‌باشد. این راز در دل تمامی پدیده‌ها قرار داده شده است. از این چهار ذره‌ی اصلی سازنده‌ی ذرات، قدما با عنوان عناصر اربعه نام میبردند. و هیچ ارتباطی بین آنها و عناصر ظاهری که ما از آنها برداشت می‌نمائیم وجود ندارد. این چهار ذره هر کدام با یکدیگر مخالف بوده و در تضاد می‌باشند بهمین روی است که هر پدیده‌ای متشکل از چهار ذره‌ای است که همگی با همدیگر مخالفند. شبستری در این مورد فرموده است:
عناصر باد و آب و آتش و خاک گرفته جای خود در زیر افلاک ملازم هر یکی در منزل خویش به ننهد پای یک ذره پس و پیش چهار اضداد در طبع مراکز بهم جمع آمده کس دیده هرگز مخالف هر یکر در ذات و صورت شده یک چیز در حکم ضرورت
